Công ty của bạn vừa thông báo tuyển dụng cho một vị trí. Hồ sơ xin việc bắt đầu được nộp và những ứng viên đủ tiêu chuẩn được xác định. Quy trình lựa chọn ứng viên bắt đầu.

Và chúng ta có 2 nhóm ứng viên điển hình:

Nhóm Ứng viên A:  Tốt nghiệp ở một trường đại học hàng đầu của Mỹ, GPA 4.0. Lý lịch đẹp, thư giới thiệu tuyệt vời, đạt mọi tiêu chuẩn cần thiết. 

Nhóm Ứng viên B: học tại trường công lập, đổi việc vài lần, những việc lặt vặt như thu ngân và phục vụ ở nhà hàng. 

Và tất nhiên: Cả hai ứng viên đều đủ tiêu chuẩn tuyển dụng. Vậy câu hỏi là: Các bạn sẽ chọn ứng viên nào? Tôi cùng các đồng nghiệp đã nghĩ ra những "thuật ngữ chính thức" để miêu tả hai nhóm ứng viên khác nhau. 

Chúng tôi gọi nhóm A: "Chiếc thìa bạc", nhóm người luôn gặp thuận lợi, và dường như sinh ra để thành công. Và nhóm B: "Chiến binh", nhóm người luôn cố gắng vượt lên hoàn cảnh để đạt được thành tích tương tự. Bạn vừa nghe một giám đốc nhân sự miêu tả ứng viên là "Chiếc thìa bạc" và "Chiến binh"? Điều này có gì đó hơi phi lý và phán xét. 

Những người có kinh nghiệm như một chiếc chăn chắp vá. Điều này đã khiến tôi phải dừng lại, và suy ngẫm cẩn thận trước khi loại hồ sơ của họ. Một loạt công việc lặt vặt có thể cho thấy sự thiếu nhất quán, thiếu tập trung và khó đoán trước. Hoặc, có thể là dấu hiệu cho thấy sự nỗ lực hết mình vượt qua khó khăn. Chí ít, điều này khiến "Chiến binh" xứng đáng được gọi phỏng vấn. Đương nhiên tôi cũng không hề có ý không ủng hộ "Chiếc thìa bạc".

Để được nhận vào và tốt nghiệp tại một trường uy tín cần rất nhiều nỗ lực và hi sinh. Nhưng nếu cả đời bạn dường như được sinh ra để thành công, làm sao bạn có thể đối mặt với khó khăn? Một ứng viên tôi từng tuyển dụng, cảm thấy vì anh tốt nghiệp tại một trường danh giá, nên có những công việc không đáng để anh ấy làm (như những công việc chân tay tạm thời). Kết quả là, anh ấy đã bỏ việc. Nhưng mặt khác, điều gì sẽ xảy ra, nếu như cả đời bạn dường như sinh ra để thất bại và thực sự bạn lại thành công? Tôi muốn đề xuất các bạn hãy phỏng vấn "Chiến binh". Tôi hiểu nhiều về nhóm ứng viên này, vì tôi cũng là một "Chiến binh". 

Trước khi tôi sinh ra, Bố tôi được chẩn đoán mắc bệnh tâm thần phân liệt hoang tưởng, và ông đã không thể giữ được công việc, mặc dù rất thông minh. Cuộc sống của chúng tôi lúc đó, một phần như trong phim "Cuckoo's Nest," một phần như trong "Awakenings" và một phần như trong "A Beautiful Mind". Tôi là con thứ tư trong gia đình năm con, được nuôi dạy bởi mẹ đơn thân.

Chúng tôi chưa bao giờ sở hữu nhà, ô tô, máy giặt,....và hầu như trong suốt tuổi thơ, chúng tôi thậm chí không có điện thoại. Vì vậy tôi đã được thôi thúc để tìm hiểu mối quan hệ giữa sự thành công trong sự nghiệp và những "Chiến binh" bởi vì cuộc sống của tôi đã dễ dàng rẽ sang một hướng hoàn toàn khác. 

Khi tôi gặp những nhà kinh doanh thành công và đọc hồ sơ của những nhà lãnh đạo cấp cao, tôi thấy ở họ có một số điểm tương đồng. Rất nhiều trong số họ đã trải qua tuổi thơ khó khăn, có thể là nghèo đói, bị bỏ rơi, mồ côi khi còn nhỏ, cho đến chứng rối loạn học tập, nghiện rượu và bạo hành. Suy nghĩ thông thường vẫn là, tổn thương thường dẫn đến đau khổ, và rất nhiều nghiên cứu đã tìm hiểu những khác biệt gây ra từ sự tổn thương. Tuy nhiên nghiên cứu đã đưa ra một kết luận gây ngạc nhiên là: Thậm chí những tình cảnh tồi tệ nhất có thể đưa đến sự phát triển và thay đổi. Một hiện tượng đặc biệt và ngược với suy nghĩ thông thường được tìm ra mà các nhà khoa học gọi là "Sự phát triển hậu tổn thương". 

Trong một nghiên cứu về hệ quả của hoàn cảnh khó khăn tới trẻ em không may mắn, cho thấy Trong số 698 trẻ được nghiên cứu, những đứa trẻ đều đã trải qua những hoàn cảnh khó khăn cùng cực nhất, đúng 1/3 trong số đó lớn lên có cuộc sống khỏe mạnh, thành công và hiệu quả. Mặc dù phải đối mặt với bao khó khăn, họ vẫn thành công. Một phần ba trong số họ. 

Hãy lấy ví dụ về hồ sơ này. Anh này bị bố mẹ cho làm con nuôi. Anh ta chưa bao giờ học xong đại học. Anh ta thay đổi một vài công việc, tạm trú tại Ấn Độ một năm, và điều cuối cùng, anh ta mắc chứng rối loạn đọc. Liệu các bạn có tuyển anh ta? Tên anh ta là Steve Jobs. Một nghiên cứu về các doanh nhân thành đạt nhất thế giới, hóa ra là có một tỷ lệ đáng ngạc nhiên về số người mắc chứng rối loạn đọc. 

Ở Mỹ, 35% số doanh nhân được nghiên cứu mắc chứng bệnh này. Điều đáng chú ý là trong số những doanh nhân này những người đã trải qua giai đoạn phát triển hậu tổn thương, họ coi chứng rối loạn học tập như một khó khăn cần thiết để tạo ra lợi thế cho mình bởi vì họ giỏi lắng nghe hơn, và tập trung vào chi tiết nhiều hơn. Họ không nghĩ rằng họ có được ngày hôm nay mặc dù khó khăn mà hiểu rằng họ có được như ngày hôm nay là nhờ gian khổ. Họ coi những tổn thương và khó khăn đã trải qua là yếu tố quyết định họ là ai, và biết rằng nếu không có trải nghiệm đó, họ có thể đã không có được sức mạnh và sự gan góc cần thiết để thành công. 

Một trong những đồng nghiệp của tôi đã có cuộc sống hoàn toàn đảo lộn bởi cuộc Cách mạng Văn hóa ở Trung Quốc năm 1966. Lúc 13 tuổi, bố mẹ anh phải dời về nông thôn, trường học đóng cửa, và anh bị bỏ lại ở Bắc Kinh, tự lo liệu cho mình đến năm 16 tuổi, cho đến khi anh ấy tìm được việc ở một công ty may mặc. Nhưng thay vì chấp nhận số phận, anh ấy có một quyết tâm là tiếp tục theo đuổi việc học tập. 11 năm sau, khi chính trị đã thay đổi, anh ấy biết thông tin về một cuộc thi đại học rất cạnh tranh. Anh ấy có 3 tháng để học toàn bộ kiến thức của chương trình trung học cơ cở và trung học phổ thông. Và vì thế, mỗi ngày anh về nhà từ công xưởng, chợp mắt một chút, học đến 4 giờ sáng, sau đó lại đi làm và cứ tiếp tục chu trình đó mỗi ngày trong vòng 3 tháng. Và anh ấy đã làm được, anh ấy đã thành công. Anh ấy vô cùng kiên định theo đuổi việc học, và chưa bao giờ mất hi vọng. Bây giờ, anh đã có bằng Thạc sỹ và hai cô con gái của anh tốt nghiệp tại đại học Cornell và Harvard. 

"Chiến binh" có động lực vươn lên nhờ niềm tin rằng người duy nhất có thể kiểm soát hoàn toàn, chính là bản thân mình. Khi mọi thứ không như mong đợi, "Chiến binh" tự hỏi: "Tôi có thể làm gì khác để có kết quả tốt hơn?". "Chiến binh" có mục tiêu rõ ràng giúp họ ngăn được suy nghĩ đầu hàng bản thân. Giả dụ bạn đã vượt qua được nghèo đói, một ông bố tồi và vài lần trộm cắp, bạn sẽ coi đó là "Những thách thức trong kinh doanh"?. Thực sự vậy ư? 

"Chiến binh" biết rằng: hài hước giúp bạn vượt qua thời kỳ khó khăn, và tiếng cười giúp bạn thay đổi quan điểm sống. Và cuối cùng là những mối quan hệ. Những người đã vượt khó không làm việc một mình. Ở đâu đó trong quá trình này, họ sẽ tìm những người có thể giúp họ tốt nhất, và những người được đầu tư để thành công. Có ai đó bạn có thể tin tưởng trong mọi hoàn cảnh là điều thiết yếu để vượt qua khó khăn. 

Tôi đã rất may mắn. Khi làm công việc đầu tiên sau khi tốt nghiệp đại học, tôi không có ô tô nên tôi thường đi nhờ qua hay cây cầu với một người phụ nữ, chính là trợ lý giám đốc của tôi. Bà nhìn tôi làm việc, và khuyến khích tôi tập trung vào tương lai, và không sống với quá khứ. Và trong suốt cuộc đời, tôi đã gặp rất nhiều người, họ đã cho tôi những lời nhận xét chân thành, lời khuyên và sự kèm cặp. Những người này không quan tâm rằng tôi đã từng làm ca-sỹ-bồi-bàn để kiếm tiền đi học đại học. 

Những công ty cam kết hoạt động đa dạng thường ủng hộ "Kẻ hiếu chiến" và đạt hiệu suất cao hơn đối thủ cạnh tranh. Theo DiversityInc, một nghiên cứu 50 công ty hàng đầu về sự đa dạng, chỉ số cổ phiếu của những công ty này vượt S&P 500 tới 25%. 

Hãy quay trở lại câu hỏi ban đầu của tôi, Bạn sẽ tuyển ứng viên nào: "Chiếc thìa bạc" hay "Chiến binh"? Tôi sẽ nói chọn ứng viên chưa được đánh giá đúng mức người có vũ khí là niềm đam mê và mục đích. Hãy tuyển "Chiến binh". 

Vì là một người trưởng thành qua nhiều sóng gió, những nhà tuyển dụng thực chiến thấu hiểu rằng những người vượt qua được giai đoạn tăm tối sẽ được củng cố sức mạnh để kiên tâm duy trì trong môi-trường-làm-việc-luôn-thay-đổi.

Hãy chọn ứng viên chưa được đánh giá đúng mức, người có vũ khí bí mật là đam mê và mục đích.

Hãy tuyển "Chiến binh".

Theo Ted Talk